| Bonsai yetiştiricileri için bahar, çok yoğun olunan bir mevsimdir. Tomurcuklar kabarmaya başlayıp da bütün bu işleri kolayca halledemeyeceğimizin farkına vardığımızda bahar işleri bazılarımız için ağaç koleksiyonumuzu azaltma yönünde bir uyarı olur. Kış sonuna doğru havalar ısınmaya başladığında özellikle geniş koleksiyonu ve yapacak çok şeyi olanlarımız için sabırsız olmak çok kolaydır. Fakat pek çok şeyde olduğu gibi bonsaide de ağaç kurtarmada faydası vardır.Ağacı saksısından çıkarın ve köklerini erkenden kesin ve erken bir bahar soğuğu onun gelişimini engellesin ya da daha kötüsü… Günlük işlerinizi bahar süresine dağıtarak baharınızı kolaylaştırabilirsiniz. ERKEN BAHAR Kar hala yerdeyken yapılacak bahar işleri vardır. İşte kısa bir liste: Saksıları Temizleyin Hepimizin geçen yılın toprak kalıntılarının kaldığı ya da kenarları kireç kalıntılarıyla kaplı saksıları vardır. Kışın bu donuk ve hala soğuk olan günleri saksılarınıza yeni görünümü vermek için idealdir. Basit bir sabun ve su eski kirleri temizler. Kireç kalıntısı ise bir başka sorun. Bu kalıntıların saksıya ne kadar sıkı yapıştığı, benim görüşüme göre bir parça imalatçının kullandığı cilaya (yada "sır"a)bağlıdır. Sırlanmamış saksılar gerçekten temizliği en zor olanlarıdır. Kalıntılar tırtıklı yüzeye bağlanmış gibi görünür. Ben hiçbir zaman sırlanmamış bir saksıdan tüm kireç kalıntı izlerini yok etmeyi beceremedim. Fakat çelik tel yumağı ve madensel yağlı iyi bir ovucu en azından gizlemenize yardım edebilir. Pürüzsüz sırlı bir saksı bir kostik banyo temizleyicisi ve plastik kablolu saksı ovucusuyla kireçten kurtarılabilir. Kauçuk eldivenlerinizi giyin. Özellikle yüzey bir parça dokuluysa çelik tel yumağıyla son bir parlatmaya ihtiyaç duyabilirsiniz. Saksılarınızı temizlerken şunu da yapabilirsiniz: - Bu yıl hangi saksının hangi ağaca uyacağını planlanması Bu bahar öncesi aktivitelerinizin bu kısmında, tabi ki, şunu da yapabilirsiniz; - Bu yıl hangi ağaçlarınızın saksı değişimine ihtiyacı olduğuna karar vermek. Ve hangi sebep ya da sebeplerden dolayı değişmeniz gerektiğine… Küçük shohin ölçülerinde bonsailer ve bir çok türün genç ağaçları dışında, bir çok bonsai her 2-5 yılda bir ya da daha fazla sürede saksı değişimine ihtiyaç duyar. Daha geçen yıl saksı değişimi yaptığınız Azalea'ya yeni bir saksı için istisna yapabilirsiniz; fakat bütün ağaçlarınızın sağlığı için bu tür istisnalar seyrek yapılmalı. Genel olarak, yaprak döken ağaçlar ve geniş yapraklı her dem yeşil ağaçlar, iğne yapraklı kozalaklı ağaçlardan daha sık saksı değişimi ister. Burada ağaç koleksiyonunuzun tam bir kaydını yapmaya devam ettiğinizin önemli olduğu yere geldik. Bir kere, 4 veya 5'ten fazla ağacınız varsa herhangi birinin en son saksı değişimini ne zaman yaptığınızı hatırlamak zor olabilir. Koleksiyonunuz 20 ağacı geçtiğinde (veya 10 bile olsa), bu imkansız olmaya başlar. Bu yüzden bu kayıtları ya bir bilgisayarda ya da spiral defterde saklayacaksınız. Saklama ihtiyacı duyacağınız bilgilerden biri de ağacın en son saksı değişim tarihi. (Ne sıklıkla saksı değişimine ihtiyaç duyabileceğinize karar vermenizi sağlayacak köklerin gelişim davranışını da not edebilirsiniz.) ORTA BAHAR Şimdi kar gitti, tomurcuklar kabarıyor, Robinler (bir kuş cinsi) arkada çimlerin üstünde ve şimdi bahar; saksı değişim zamanı! Eğer ağacınızın son saksı değişiminden bu yana 2 yıldan fazla zaman geçmişse, ağacınızın bu yıl saksı değişim zamanı mı değil mi diye doğrulamak için köklerin durumunu kontrol etmek isteyebilirsiniz. En basit test gövdeyi tutup ağacı nazikçe iki yana hareket ettirmeye çalışmaktır. Eğer kolay hareket ediyorsa ve ağacın başka bir sorunu da yoksa, bu yıl saksı değişimi yapmaya ihtiyacınız yok demektir. Saksı değişimi için kökler saksıyı doldurmak zorunda. Eğer hareket etmiyorsa, ağacı saksıdan çıkarıp köklerine bakın. Bir çok saksıda gövdeyi sağlamca kavramak ve düz bir şekilde yukarı çekmek kök topunu saksıdan çıkaracaktır. Dışbükey ya da kenarları çıkıntılı saksılarda ilk önce saksının kenarlarında ince bir bıçakla çalışmaya ihtiyacınız var. Ağaç ve kök topu tek bir parça halinde serbest kalmalı. Kökleri inceleyin. Eğer kök topunun en altında ve yanlarında kökler bükülmüşse saksı değişimi yapmaya ihtiyacınız vardır. Eğer topraktan çok kök görüyorsanız, saksı değişimine ihtiyaç vardır. Fakat eğer, kök topunun en altında ve yanlarında toprak varsa diğer yılı bekleyebilirsiniz. O ağaç için bonsai kayıtlarına not düşün, sonra ağacı saksısına yeniden yerleştirin. En alta ve yanlara dökülen toprağı tamamlamak için toprak eklemeye ihtiyacınız olabilir. Bütün hava boşluklarının giderildiğinden emin olun. Burada saksı değişiminin mekaniğine girmeyeceğim. Kitapların birçoğu kök budamasından sonra buna mukabil miktarda uç sürgünleri budamanız gerektiğini söylerken, bence bu, saksı içinde yaşamaya alışmış sağlıklı bir ağaç için gerçekten gerekli değildir. Kışın yaprak döken ağaçlarda ben genellikle dalların en uçlarını belki bir ya da iki milimetre belki de daha fazla kırparım; teoride bu dalların gerisindeki tomurcuklanmayı teşvik eder ve ağacın dallanmasına yardım eder. Tabi ki mevcut şekli korumak için budama veya bunu yol açtığı başlıca yeni tasarım elemanları tamamen başka bir mesele. Eğer siz de benim gibiyseniz, gerekli saksı değişimlerinin tamamlandığında bahar yaza doğru kayıyor olacaktır, ve her zaman bu yıl üzerinde çalışmadığınız ağaçlarınız olacaktır. Bunları dikkatlice bonsai kayıt defterinize not edin, böylece gelecek bahar ilk ilgilenecekleriniz onlar olacaktır. DİĞER BAHAR İŞLERİ Fakat bekleyin, daha yapacak çok şey var. Bahar kuşların ve bonsaicilerin tekrar üretime geçtiği zamandır. Bonsaiciler için bu düşünce budama, havai köklendirme ve tohumlara dönüşür. Bahar topraktan saksıya ağaç aktarmak için çok geç değildir, fakat kış sonu bunun için daha iyi olacaktır. Çamları, mumları uzamaya başlamadan önce akçaağaçları tomurcukları açarken saksıya aktarabilirsiniz; fakat kayın, gürgen ve huşların saksıya en iyi aktarılma zamanı yapraklanmaya başlamadan öncedir, bunun için kış geç olabilir. Alıç ve diğer çiçekli ağaçlar çiçek tomurcukları patlamadan önce dikilmesi gerekir. Gelenekler açelyanın çiçeklendikten sonra saksıya aktarılmasını söyler, fakat bu yalnızca şunun içindir ki; bir çok insan baharda çiçeksiz açelya görmeye dayanamaz. Eğer açelyaların tomurcuklanmasını beklerseniz ve diğer ağaçlar gibi baharda saksıya aktarırsanız daha mutlu olacaklardır. Bahar temizliği en iyi baharda yapılır. Bonsai sehpalarınızı soğuk, nemli hava ve çürümüş yapraklardan arta kalan pisliklerden temizleyin. Şimdi bütün boş saksılarınız temiz; içinde ağaç olanların da kenarlarını ve dışını temizleyin. Islak, çürümüş yaprakları bahçenizden tırmıkla temizleyip kompost yığınının içine atın, bunlar ileride bonsailerin büyümesine yardım edecek. Bu son temizlik daha sonra olabilecek böcek istilası olasılığını azaltacaktır. Erken baharda yaklaşık olarak boş saksılarınızı temizliyor olduğunuz vakit, aletlerinizi de temizleyip, yağlamalı ve keskinleştirmelisiniz. Aletlerinizi daha iyileriyle değiştirin, kör ve bıçağı uzun süredir temizlik görmemiş, iyi durumda olmayan aletler ağacınıza zarar verir. İç bükey kesici (ve yumru kesici) haricinde bonsai aleti almanıza gerek yoktur. Bir çok bahçe aleti daha ucuza aynı işi yapar. Bahar aynı zamanda, eğer kullanacaksanız, gübre ve böcek zehiri stoklama zamanıdır. Gübreler oldukça uzun raf ömrüne sahipken , böcek zehirleri, sıkıca şişelenmiş ya da paketlenmiş olsa bile, bir ya da iki yıl içinde kullanım süresi dolar. Eğer bir kimyacıysanız, bu kimyasalların etkin kullanım süresini hesaplayabilirsiniz; fakat pek çoğumuz değiliz ve bilinmeyen bir kimyasalı ağacınıza sıkmak istemezsiniz. Eski kutuları tehlikeli atık alanlarına götürün ve uygun şekilde onlardan kurtulun. Sonra yenisini alın. Böceklerde baharda ortaya çıkarlar. Sahneye ilk çıkanlar zararlı böcekler olacaktır. Yırtıcı hayvanlar yiyecek bir şey bulma konusunda emin oluncaya kadar gelmezler. Bonsainin diğer zamanlardan daha fazla büyüdüğü dönem olan baharda temel böcek zehiri tavsiyesi olan “İşe yarayan en az zehirli kontrol metodunu kullanın!” özellikle önemlidir. Yapraklar ve kökler yeni ve hassas; bir kimyasal yazın önemli bir hasar vermeyebilirken şimdi bir felakete yol açabilir. Baharda böcek kontrolü sabun spreyleri (Akçaağaç haricinde), bahçıvan yağları (birkaç günlüğüne ağacı fazla güneş ışığından korur), yoğun su spreyleri ve elle ayıklamayla sınırlandırılmalı. Ve unutmayın ki, eğer ağaca muhtemel böcekleri öldürmek üzere hedef aldığınız herhangi bir şeyle belli bir dozda ilaç verirseniz, ağacınıza zarar verirsiniz. Kontrol etmek istiyorsunuz, imha etmek değil. Baharda gübrelemeye de başlarsınız. Çiçeksiz bitkiler dengeli bir gübre ister (aşağı yukarı eşit miktarlarda azot, fosfor ve potasyum). Ara sıra chelated demir, manganez ve magnezyum içeren mikrobesinli gübre kullanmalısınız. (Diğer önemli mikrobesinler çinko, kükürt, bor ve bakır içerir.) Bonsai beslemede organik ya da inorganik gübre kullanıp kullanmadığınız çok az bir öneme sahiptir. Bir çok organik gübre, gerekli mikrobesinlerden yoksundur; bu yüzden her iki tür gübrenin kullanımı muhtemelen en iyisidir. Bir çok yazar çiçekli bitkiler için çiçeklendikten sonraya kadar daha az azot önerirler, fakat ben azotsuz bir gübre kullanacağımı hiç sanmıyorum. Çiçeklerin bile azota ihtiyacı vardır ve azotu kullanırlar. İki haftada bir gübreleme iyi bir genel bahar programıdır. Gelişimini istediğim ağaçlar için yaz ortasına kadar her hafta gübreleme yaparım. Şu talimatları iyi anlayın. Etkisini yarıya düşürmek üzere sulandırmak gerekli değildir. Bir ağacın saksı değişimi yapıldıktan 1 hafta sonra gübrelemeye başlayabilirsiniz. Ağacı yeni saksısına koyduktan bir hafta sonra (köklerde çalışma yapıldıysa daha sonra) gübreleyebilirsiniz.Yetiştiricilerin kök budamasından hemen sonra gübreleme yaptıklarına artık daha sık şahit oluyoruz. Bu da bitkiye zarar vermeyecektir. Ben baharda telleme yapmam. Ağaçlar çok çabuk büyür ve teller kabuğun içine çok hızlı gömülürler. Tellemeden hoşlanmamaya başladığımdan beri, kesin gerekli olmadığı müddetçe sık sık telleme yapmak zorunda olmayı istemiyorum. Baharda her şey canlanıyorken, tüm bu gerekenleri yapmak için kısıtlı bir zamanınız vardır, çünkü bahar yılda bir defa gelir. Bu yoğun mevsim kışın yaptığımız yamadori gezilerini tekrardan gözden geçirmeye itiyor beni, en azından gelecek kışa kadar. |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder